Tại sao con sợ viết văn?
Khi còn bé, hầu như trẻ con đều không sợ viết văn. Các con có thể sáng tạo say sưa cả nửa ngày, dù chỉ xoay quanh những mẩu chuyện không đầu không cuối. Nhưng càng lớn, càng nhiều trẻ em bắt đầu sợ viết văn. Viết được bài văn dài một mặt giấy đã là cực hình với các con vì bí từ, không biết viết, không biết cách mở bài… Vậy nguyên do nào gây nên tình trạng này?
Tại sao ngày càng có nhiều học sinh sợ viết văn, ngại học môn văn?
Các con chán viết vì đề văn tẻ nhạt: Tả một đồ dùng học tập, một con vật nuôi nhà em, tả một người thân… Trẻ con thường chán ngấy những thứ quá quen thuộc vì chúng không còn gì để khám phá, cũng không còn không gian sáng tạo nữa. Những đề bài phát huy trí tưởng tưởng, chẳng hạn như “Nếu em được thay đổi kết thúc của truyện cổ tích Tấm, Cám, em sẽ làm gì?” hoặc “Tưởng tượng em sẽ làm gì nếu có một vì sao rơi xuống.” chắc hẳn sẽ cho con rất nhiều ý tưởng mới, cho con được bay bổng và sáng tạo hết mình.
Các con bị thui chột sức sáng tạo vì bị bắt làm theo “văn mẫu” máy móc: mở bài phải giới thiệu nhà em có nuôi một…, thân bài phải tả từng bộ phận, nhìn từ xa, nhìn từ gần, kết bài phải là em rất yêu… Cứ như vậy, cảm xúc và cách cảm nhận của các con bị “nhồi” theo một khuôn chung, mất hết sự sáng tạo riêng, mất cả những dấu ấn cá nhân của riêng con trẻ.
Cuối cùng nhưng không kém phần quan trọng, các con bị sợ cách chữa bài quá cứng nhắc từ người lớn. Con phải dùng từ láy mới hay, câu này thiếu chủ ngữ, câu ghép dài dòng quá, tách thành câu đơn đi, viết phải sạch đẹp, gạch xóa nhiều bị trừ điểm… Giống như ta kẻ quanh con càng nhiều vạch cấm, vùng hoạt động của con sẽ càng bị thu hẹp xuống. Con sợ sai, con bí bách & con dần chán viết.
Bí quyết nào giúp con không sợ viết văn?
Tiến sĩ Nguyễn Thị Ngọc Minh – Giảng viên Đại học Sư phạm Hà Nội đã nghiên cứu nhiều năm trước khi rút ra 6 phương pháp giúp các con xóa bỏ nỗi sợ viết văn để cha mẹ tham khảo, áp dụng trong việc uốn nắn, bồi dưỡng con.
Có rất nhiều cách để bồi dưỡng khả năng viết, giúp con hết sợ viết văn, cha mẹ hãy kiên nhẫn tham khảo và áp dụng nhé!
Theo nghiên cứu của Nagy và Herman (vào năm 1987): Trẻ đọc sách 20 phút/ngày sẽ tích lũy được 1.800.000 từ/năm, trẻ đọc 5 phút/ngày sẽ tích lũy được 282.000 từ/năm và trẻ chỉ đọc 1 phút/ngày tích lũy được 8000 từ/năm. Việc đọc sách không chỉ cung cấp cho các con một vốn từ rộng lớn để ứng dụng mà còn giúp con bồi dưỡng phong cách viết văn, trí tưởng tượng và nuôi dưỡng cảm xúc, kỹ năng viết lách.
Cha mẹ nên khuyến khích trẻ đi nhiều nơi, tham gia nhiều hoạt động, tiếp xúc với nhiều cảnh huống khác nhau, giao lưu với nhiều bạn bè, giao tiếp với nhiều người khác nhau… Điều này giúp gia tăng khả năng quan sát và cảm nhận cuộc sống, làm giàu cảm xúc, mở rộng kho tri thức.
Trong trường hợp con vẫn còn nhỏ, việc có những buổi đi chơi, cắm trại hoặc đọc sách chung cả gia đình sẽ là một biện pháp tuyệt vời, không chỉ giúp con nâng cao trải nghiệm trong cuộc sống mà còn góp phần gắn kết tình cảm gia đình.
Một điều rất quan trọng cha mẹ nên ghi nhớ nếu không muốn làm con ngày càng sợ viết văn, sợ sáng tạo và thể hiện ý kiến của bản thân, đó là hãy tôn trọng các ý tưởng của trẻ, dù các ý tưởng đó có khác biệt, ngô nghê.
Cha mẹ hãy tôn trọng ngôn ngữ của con, dù chúng còn vụng về, nhiều lỗi ngữ pháp, chính tả.
Và cha mẹ hãy lắng nghe, thấu hiểu, chấp nhận logic trình bày của trẻ vì mỗi người có một trải nghiệm cuộc sống và góc nhìn khác nhau.
Cuối cùng, đừng quên ghi nhận ngay khi trẻ có những tiến bộ, dù rất nhỏ, so với chính con của ngày hôm qua nhé!
Theo nhà tâm lý học Vygotsky, “vùng phát triển gần” là khái niệm được dùng để chỉ khoảng trung gian giữa trình độ hiện tại của học sinh và tiềm năng của học sinh đó trong tương lai. Theo đó, các chủ đề viết cần vừa không nằm ngoài những gì trẻ thấy hứng thú, vừa phải chứa đựng những điểm mà trẻ chưa biết rõ, để khơi dậy trí tò mò, thúc đẩy trẻ sáng tạo.
Trẻ cần học cách nhận biết rằng: trước khi đặt bút viết một đề văn, mình cần chuẩn bị gì, trong khi viết mình cần làm những gì, sau khi viết mình cần sửa chữa ra sao, có bao nhiêu cách để miêu tả, bao nhiêu cách để kế một câu chuyện hấp dẫn, bao nhiêu cách để kết thúc một cách giàu ý nghĩa, bao nhiêu cách để tạo nên sự cuốn hút với người đọc, bao nhiêu cách để sắp xếp các ý tưởng… Khi nắm được những “chiến thuật” này, trẻ có thể chủ động dùng chúng theo cách của riêng mình.
Từ “không sợ viết văn” đến “viết văn hay”, chỉ cần cha mẹ dẫn đường trẻ đi đúng hướng, các con sẽ khai phá ra những tiềm năng vượt xa mỗi chúng ta tưởng tượng!
Con có thể dùng nhiều chất liệu, phương tiện khác nhau để sáng tạo, chẳng hạn: Viết đằng sau tờ lịch giấy như nhật ký ngày, tự làm review cuốn sách đã đọc, lồng tiếng giả cho 1 đoạn phim trên tivi… Miễn là con cảm thấy thích thú và tràn đầy động lực khi làm điều đó, đây đã là một sự thành công đáng để ăn mừng.
Tủ sách bồi dưỡng kỹ năng viết văn hay và bổ ích cho trẻ em
Ngoài được người lớn hướng dẫn thì bổ sung sách vở để trẻ tự mình nghiên cứu và áp dụng cũng sẽ mang đến những hiệu quả đáng ngạc nhiên trong việc cải thiện kỹ năng viết, dùng từ, đặt câu bằng tiếng Việt và cả tiếng Anh của trẻ. Cha mẹ có thể tham khảo thêm những cuốn sách hay, bổ ích giúp bồi dưỡng kỹ năng viết ở trẻ em: